HYDROQUINONE + TRETINOIN

HYDROQUINONE + TRETINOIN TRONG ĐIỀU TRỊ NÁM

1. Tại sao Triluma được xem là thuốc điều trị nám hàng đầu hiện nay.

Nám là bệnh lý da mạn tính, khó điều trị và tỉ lệ tái phát cực kì cao. Nám gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng nghiêm trọng lên sức khỏe tinh thần và chất lượng sống của bênh nhân.

Phương pháp điều trị nám hàng thứ nhất hiện nay là sử dụng thuốc bôi điều trị nám dựa vào các cơ chế sau: (1) ức chế sinh tổng hợp melanin thông qua ức chế enzyme Tyrosinase, (2) Hạn chế sự vận chuyển các túi melanin từ melanocyte sang các tế bào sừng và (3) lấy bỏ lớp tế bào sừng đã bị nhiễm melanin.

Thuốc bôi điều trị mạnh nhất hiện nay trong điều trị nám đó là thuốc bôi bộ ba phối hợp ( hydroquinone 4%, tretinoin 0.05%, fluocinolone acetonide 0.01%, TriLuma). Hydroquinone là một chất ức chế tyrosinase mạnh, ở nồng độ 4% điều trị đơn trị liệu bằng hydroquinon mang lại hiệu quả điều trị thấy rõ sau 4-6 tuần. Tretinoin có khả năng thúc đẩy quá trình tăng sinh và thay thế thượng bì, giúp nhanh chóng loại bỏ các lớp tế bào sừng nhiễm melanin và giảm thời gian tiếp xúc giữa melanocyte với keratinocyte, từ đó giảm vận chuyển melanin vào tế bào này. Đồng thời tretinoin giúp hydroquinone được hấp thụ tốt hơn nên làm tăng hiệu quả của hydroquinone lên da.Thành phần corticoid trong Triluma (fluocinolone acetonide) giúp làm giảm khả năng kích ứng của hydroquinone và tretinoin khi dùng phối hợp, giúp hạn chế tác dụng phụ này [1].

2. Phối hợp Tretinoin + hydroquinone mà không có fluocinolone acetonide được không?

Xét về tính hiệu quả: từ việc phân tích cơ chế điều trị của Triluma ở trên, chúng ta có thể thấy hoạt tính điều trị nám chính của Triluma là dựa vào vai trò của Tretinoin và Hydroquinone. Vai trò của fluocinolone acetonide chỉ là làm giảm tác dụng phụ gây kích ứng da của Tretinoin và HQ. Do đó xét về hiệu quả điều trị chúng ta hoàn toàn có thể phối hợp tretinoin + hydroquinone.

Xét về tác dụng phụ: Đối với Triluma ngay cả khi trong thành phần có fluocinolone acetonide thì tỉ lệ tác dụng phụ (đỏ da, kích ứng, tróc vảy..) trong một thử nghiệm lâm sàng [2] lên đến 48%. Do đó khả năng cao khi tretinoin + hydroquinone mà không có thành phần corticoid sẽ có khả năng gây kích ứng cao hơn. 

Do đó, việc phối hợp bộ đôi Tretinoin + hydroquinone là hoàn toàn có hiệu quả và có thể sử dụng trong điều trị nám. Tuy nhiên vấn đề đặt ra là phải làm giảm tối đa tác dụng phụ trong phương pháp phối hợp này. 

3. Nghiên cứu đánh giá hiệu quả và tính an toàn của Tretinoin 0.05 và hydroquinone 4% sử dụng sản phẩm OBAGI MEDICAL.

Hiện nay hydroquinone 4% (số 3) và tretinoin 0.05% của OBAGI MEDICAL (LONGBEACH, CALIFORNIA) đã không còn quá xa lạ với thị trường Việt Nam hiện nay. Và xu hướng kết hợp tretinoin + hydroquinone để điều trị nám ngày càng nhiều.

Một nghiên cứu lâm sàng được tiến hành trên 37 phụ nữ bị nám thượng bì mức độ nặng bằng skincare system Obagi nu-derm. Những bệnh nhân này được sử dụng hydroquinone 4% sáng và tối, tretinoin 0.05% mỗi tối (trộn với hydroquinone theo tỉ lệ 1:1). Kết quả sau 4 tuần, mức độ nám giảm thấy rõ (p<0.001), sau 8 tuần 100% bệnh nhân có cải thiện, sau 24 tuần, 100% bệnh nhân hài lòng và rất hài lòng với hiệu quả chung của điều trị. Trong nghiên cứu này chỉ có 11% bệnh nhân bị các tác dụng phụ như đỏ da, kích ứng, và tróc vảy. Một điểm lưu ý khác là có 70% bệnh nhân dùng kèm với dưỡng ẩm và 43% bệnh nhân sử dụng hydrocortison để dự phòng và làm dịu tác dụng phụ [3].

4. Chúng ta rút ra được gì từ những phân tích kể trên.

- Có thể phối hợp tretinoin + hydroquinone để tối đa hóa hiệu quả điều trị.

- Nguy cơ bị kích ứng da khi điều trị phối hợp bộ đôi này luôn cao hơn khi sử dụng đơn chất, và vì type da của người Vietnam thường là type IV do đó hoàn toàn có nguy cơ bị tăng sắc tố do kích ứng da với sản phẩm điều trị.

- Vấn đề cốt lõi của phương thức phối hợp này là làm cách nào để giảm tối đa tác dụng phụ khi phối hợp điều trị. Đây thực sự là một vấn đề đòi hỏi phải là người thực sự có chuyên môn và am hiểu về sinh lý da mới có thể làm được. 

- Tretinoin và hydroquinone là THUỐC KÊ TOA và chỉ nên được sử dụng và theo dõi bởi BÁC SỸ. Tuy nhiên, thực trạng đáng buồn hiện nay là hai hoạt chất này được dùng rất "bữa bãi" ở Việt Nam, và cũng có nhiều câu chuyện đáng buồn đằng sau đó.

Hy vọng các bạn sẽ có sự lựa chọng thông minh và AN TOÀN hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ahmad Nasrollahi S, Sabet Nematzadeh M, Samadi A, et al. Evaluation of the safety and efficacy of a triple combination cream (hydroquinone, tretinoin, and fluocinolone) for treatment of melasma in Middle Eastern skin. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2019;12:437-444. Published 2019 Jun 10. doi:10.2147/CCID.S202285

2. Chan R, Park KC, Lee MH, et al. A randomized controlled trial of the efficacy and safety of a fixed triple combination (fluocinolone acetonide 0.01%, hydroquinone 4%, tretinoin 0.05%) compared with hydroquinone 4% cream in Asian patients with moderate to severe melasma. Br J Dermatol. 2008;159(3):697-703. doi:10.1111/j.1365-2133.2008.08717.x

3. Gold M, Rendon M, Dibernardo B, Bruce S, Lucas-Anthony C, Watson J. Open-label treatment of moderate or marked melasma with a 4% hydroquinone skin care system plus 0.05% tretinoin cream. J Clin Aesthet Dermatol. 2013;6(11):32-38.