TIẾP CẬN CHỐNG LÃO HOÁ TOÀN DIỆN

BS. CKI PHẠM TĂNG TÙNG

1.  LÃO HOÁ KHUÔN MẶT

Trên khuôn mặt của chúng ta từ ngoài vào có 7 lớp (như hình) từ ngoài vào trong (lớp da, lớp mỡ dưới da, lớp cơ và cân cơ, lớp mỡ sâu, màng ngoài xương, xương).

Quá trình lão hoá khuôn mặt của chúng ta sẽ diễn ra trên toàn bộ các lớp ở trên của khuôn mặt bao gồm: 

-Lão hoá da

-Giảm thể tích mô mỡ và tái phân bổ của mô mỡ theo trọng lực.

-Lão hoá do hoạt động co của các cơ mặt

-Mất thể tích do tiêu xương

2 .TỔNG QUAN VỀ LÃO HOÁ DA

Lão hoá da là tiến trình lão hoá tự nhiên của cơ thể, cũng giống như các cơ quan khác trên cơ thể. Lão hoá da là một tiến trình sinh học phức tạp được tạo nên bởi hai nguyên nhân nội sinh (thay đổi nồng độ hormone sinh dục, quá trình glycation hoá...) và ngooại sinh (ánh sáng mặt trời, hút thuốc lá, stress...).

Các biểu hiện của lão hoá da gồm: 

- Thượng bì: da mỏng, khô hơn, xuất hiện tàn nhang, đốm nâu, dày sừng, thâm chí ung thư da

-Trung bì: sự sụt giảm 3 loại chất nền cơ bản của trung bì gồm collagen, elastin, GAG đưa đến sự hình thành nếp nhăn, rãnh và chảy xệ da. Ngoài ra có thể kèm theo tình trạng dãn mạch do lão hoá ánh sáng.

Da lão hoá, tỉ lệ collagen 3/collagen 1 tăng đáng kể, collagen 1 sụt giảm nghiêm trọng. Trung bình mỗi năm lượng collagen giảm 1%

Với da lão hoá, chu kì đổi mới tế bào diễn ra chậm hơn, tốc độ lành thương và khả năng tổng hợp collagen và elastin cũng chậm hơn so với da thông thường

3. CHIẾN LƯỢC CHỐNG LÃO HOÁ TOÀN DIỆN

Hình 1. Bảng tổng hợp toàn bộ các phương pháp chống lão hoá

3.1 Sử dụng sản phẩm bôi thoa

-Chăm sóc da cơ bản: giúp loại bỏ các tác nhân ô nhiễm môi trường, vi khuẩn trên mặt, hạn chế tác động tiêu cực lên da

-Sử dụng kem chống nắng: Kem chống nắng là rào chắn quan trọng để ngăn chặn tác hại của tia UV lên trên da, tia UV có khả năng tăng phá huỷ collagen thông qua tăng hoạt hoá enzym MMP một loại enzyme phân huỷ colalgen.

-Sử dụng sản phẩm bôi chứa các chất chống oxi hoá: chất chống oxi hoá có khả năng trung hoá gốc tự do (ROS) là chất được sinh ra từ tia UV và từ quá trình chuyển hoá bên trong cơ thể. Đại diện nhóm hoạt chất này có vitamin C, chiết xuất việt quất, resveratrol, vitamin E....

-Sử dụng hoạt chất bôi có khả năng điều hoà tế bào (cell regulator): đây là những hoạt chất có khả năng tác động đến tế bào fibroblast (nguyên bào sợi) kích thích tế bào này tăng tổng hợp collagen và elastin. Các hoạt chất thuộc nhóm này nổi bật là retinoids, peptide và glycolic acid.

Hình 2. Tế bào fibroblast, tế bào có chức năng tồng hợp collagen, elastin và GAG ở trung bì

3.2 Sử dụng sản phẩm uống

- Chất chống oxi hoá đường uống: tương tự như chất chống oxi hoá đường bôi, chất chống oxi hoá đường uống có vai trò trung hoà gốc tự do được sinh ra từ bên trong cơ thể thông qua quá trình chuyến hoá và từ tia UV. Chất chống oxi hoá đường uống có thể kể đến là: vitamin E, vitamin C, glutathion, pycnogenol, chiết xuất dương xỉ, chiết xuất cà chua trắng, co-enzyme Q10, ferulic acid...

Hình 3. Phân loại chất chống oxi hoá

- Liệu pháp hormone: khi già đi, lượng hormone sinh dục giảm dần, hormone sinh dục như estrogen và testosteron có vai trò quan trọng với cơ thể và làn da, do đó liệu pháp hormone có thể giúp kéo dài tuổi trẻ. Tuy nhiên liệu pháp hormone phải được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa nội tiết, đồng thời với tác dụng thì tác hại đi kèm cũng phải được cân nhắc trước khi sử dụng. 

3.3 Sử dụng các thủ thuật trẻ hoá

-Các thủ thuật giúp trẻ hoá da (thượng bì, trung bì) thông qua cơ chế kích thích tế bào fibroblast tăng tổng hợp collagen, elastin và GAG. Các thủ thuật trẻ hoá da được sử dụng phổ biến hiện nay gồm: chemical peel, laser co2 fractional, lăn kim, lăn kim RF, thermage, hifu, laser pico fractional, IPL ..

Hình 4. Trước và sau 1 lần điều trị trẻ hoá với laser co2 fractional

-Các thủ thuật trẻ hoá da hạn chế nếp nhăn do cơ thông qua cơ chế làm thư giãn cơ (gắn vào thụ thể acetylcholine gây ức chế dẫn truyền thần kinh cơ): tiêm botulinum toxin giảm nếp nhăn trán, cau mày, đuôi mắt, gọn hàm...

Hình 5. Trước và sau tiêm botox đuôi mắt

-Các thủ thuật giúp làm đầy thể tích mô mỡ bị teo, hoặc do tiêu xương: tiêm filler HA, CaHa....

-Các thủ thuật làm giảm tình trạng chảy xệ của khuôn mặt: hifu, thermage, căng chỉ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Ganceviciene R, Liakou AI, Theodoridis A, Makrantonaki E, Zouboulis CC. Skin anti-aging strategies. Dermatoendocrinol. 2012 Jul 1;4(3):308-19. doi: 10.4161/derm.22804. PMID: 23467476; PMCID: PMC3583892.

Khan, J.A. (2015). Botulinum Toxin Injection Techniques: Crow’s Feet. In: Hartstein, MD, FACS, M., Massry, MD, FACS, G., Holds, MD, FACS, J. (eds) Pearls and Pitfalls in Cosmetic Oculoplastic Surgery. Springer, New York, NY. https://doi.org/10.1007/978-1-4939-1544-6_130